Ngành hàng nào sẽ dẫn dắt thị trường M&A trong năm 2018?

Giá trị M&A thị trường Việt Nam năm 2018 sẽ vẫn duy trì mức trên 6 tỷ USD và các lĩnh vực tiêu dùng, bán lẻ, bất động sản sẽ tiếp tục dẫn dắt dòng vốn.

Đó là nhận định của ông Đặng Xuân Minh, Tổng Giám đốc Công ty AVM, Phó Ban tổ chức Diễn đàn M&A Việt Nam tại buổi Họp báo cũng đã trình bày Báo cáo “Thị trường M&A 2017-2018: Sức bật cho thập kỷ mới” diễn ra sáng 24/07 tại Hà Nội.

Gần 4000 thương vụ M&A được thực hiện trong 10 năm

Năm 2018 đánh dấu 10 năm ra đời Diễn M&A Việt Nam. Nhóm nghiên cứu của Diễn đàn M&A Việt Nam (MAF) đã thực hiện thống kê toàn diện và cho biết, trong 10 năm qua (2009 – 2018), đã có gần 4.000 thương vụ được tạo lập, với tổng giá trị đạt khoảng 48,8 tỷ USD. Quy mô thị trường năm 2017 tăng 9 lần so với năm 2008. Riêng trong năm 2017, tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt 10,2 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay và tăng trưởng 175% so với năm 2016.

Trong đó, thương vụ kỷ lục nhất của thập kỷ thuộc về ThaiBev (Thái Lan), thông qua công ty con Vietnam Beverage mua lại 51% Sabeco, công ty bia lớn nhất tại Việt Nam, trị giá 5 tỷ USD đã được tạo lập trong năm 2017. Trong 6 tháng đầu năm 2018, tổng giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam đạt 3,35 tỷ USD (bằng 139% cùng kỳ năm 2017).

Buổi họp báo Diễn đàn M&A Việt Nam 2018.

Tuy ghi nhận nhiều thành tựu sau 10 năm hoạt động, nhưng quy mô thị trường M&A Việt Nam vẫn ở mức trung bình trong khu vực Đông Nam Á. Ngay với năm ghi nhận đột biến 2017, giá trị M&A của Việt Nam cũng chỉ tương đương với các thị trường Malaysia (11,73 tỷ USD), Indonesia (10,76 tỷ USD)…, và còn cách xa so với Singapore (78,6 tỷ USD).

Trong 10 năm qua, các thương vụ M&A tại Việt Nam phần lớn là quy mô nhỏ (khoảng 100-120 tỷ đồng/thương vụ), các thương vụ quy mô vừa và lớn chủ yếu đến từ các nhà đầu tư ngoại và xu hướng này đang tăng dần trong vài năm qua. Chẳng hạn, trong năm 2017, giá trị thương vụ do nhà đầu tư nước ngoài đóng vai trò bên mua chiếm tới 91,8%, trong khi tỷ lệ này của nhà đầu tư trong nước chỉ là 8,2%.

Làn sóng các nhà đầu tư trong khu vực, điển hình là Thái Lan, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, đã tiếp cận thị trường M&A Việt Nam một cách khá rõ nét. Đặc biệt, những năm gần đây, các doanh nghiệp Thái Lan liên tục mua lại những doanh nghiệp lớn, đầu ngành của Việt Nam tại những lĩnh vực tiềm năng như bán lẻ (Big C, Metro, Nguyễn Kim..), vật liệu xây dựng (Prime Group, VCM, Xi măng Holcim…), nhựa (Nhựa Bình Minh, Nhựa Tiền Phong), bia (Sabeco)… Hiện tại, Thái Lan đang dẫn đầu trong số các nước thực hiện M&A tại Việt Nam.

Bên cạnh những thương vụ thành công, cũng không ít thương vụ thất bại do không lường trước được hậu quả của M&A, cũng như không quản lý được doanh nghiệp mục tiêu, dẫn đến buộc phải thoái vốn để trở lại ngành nghề cốt lõi, hoặc lấy tiền trả nợ. Các nhà phân tích khuyến nghị, cần cân nhắc những rủi ro trong thực hiện chiến lược M&A, mà thương vụ MobiFone – AVG là bài học nhãn tiền.

Dù vậy, một tín hiệu tích cực, theo Nhóm nghiên cứu, đó là các doanh nghiệp Việt Nam đã dần chủ động hơn trong hoạt động M&A.

“Những điển hình trong thực hiện chiến lược M&A chủ động của doanh nghiệp Việt Nam là Vingroup, KIDO, Masan, Cơ điện lạnh (REE), PAN Group… Ở các doanh nghiệp quy mô nhỏ hơn, nhận thức về M&A, chiến lược định giá doanh nghiệp, chiến lược lựa chọn đối tác… cũng đã thay đổi nhiều so với 10 năm trước”, Nhóm nghiên cứu đánh giá.

Tiêu dùng, bán lẻ và bất động sản tiếp tục dẫn dắt M&A 2018

Dự báo năm 2018, giá trị M&A có thể đạt 6,5 tỷ USD, bằng 63,7% so với năm 2017. Trong giai đoạn trung hạn, quy mô thị trường M&A Việt Nam có thể vượt qua mốc 5 tỷ USD của giai đoạn 2014-2016 để ổn định ở mốc 6 – 6,5 tỷ USD. Tuy nhiên, để đạt mốc 10 tỷ USD ổn định thì sẽ cần sự nỗ lực lớn hơn. Nhất là khi dự báo về “Làn sóng thứ hai” tại Việt Nam, dự kiến diễn ra trong 5 năm (2014-2018) với tổng giá trị thương vụ lên đến 20 tỷ USD, đang ở giai đoạn nước rút. Trong đó toàn thị trường kỳ vọng nhiều hơn vào tương lai của khu vực doanh nghiệp tư nhân.

“Trong năm 2018 và những năm tiếp theo, các thương vụ M&A sẽ tiếp tục tập trung vào lĩnh vực hàng tiêu dùng, bán lẻ và bất động sản. Các lĩnh vực viễn thông, năng lượng, hạ tầng, dược phẩm, giáo dục được kỳ vọng sẽ đóng góp đáng kể cho hoạt động M&A tại Việt Nam giai đoạn tới. Ngoài ra, cũng có thể trông đợi vào các thương vụ thoái vốn của những doanh nghiệp nhà nước lớn”, Nhóm nghiên cứu nhận định.

Nguyên nhân ngành sản xuất hàng tiêu dùng, thực phẩm đồ uống và bán lẻ vẫn là mục tiêu của các nhà đầu tư là bởi tốc độ tăng trưởng và nhu cầu tiêu dùng cao của thị trường. Với một lực lượng dân số trên 90 triệu dân, đang trong giai đoạn vàng, các thương vụ trong lĩnh vực hàng tiêu dùng rất được quan tâm.

Các thương vụ này có thể bao gồm chuyển nhượng các công ty sở hữu những thương hiệu địa phương lâu đời hoặc mới nổi, kèm theo đó là một thị phần đối với một số chủng loại hàng hoá.

Tuy nhiên, sự thâm nhập vào thị trường tiềm năng này qua lĩnh vực M&A có thể bị giới hạn do số lượng các mục tiêu có thể đầu tư hoặc mua lại.

Ngành thực phẩm, đồ uống cũng có triển vọng rất lớn. Bên cạnh các hoạt động mở rộng và kết hợp gia tăng chuỗi giá trị thông qua M&A các doanh nghiệp lớn như Habeco, Vinamilk vẫn là “miếng ngon” hấp dẫn đối với các nhà đầu tư ngoại.

ThaiBev (Thái Lan) mua lại 51% Sabeco trị giá 5 tỷ USD đã thiết lập thương vụ kỷ lục trong 10 năm qua.

M&A bất động sản cũng rất thu hút, theo báo cáo. Các nhà đầu tư, điển hình là Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đang trong cuộc đua tìm kiếm cơ hội đầu tư tốt nhất với kỳ vọng về dòng tiền sinh lời ổn định và lãi suất cao.

Các nhà đầu tư nội, tuy không tham gia vào các thương vụ có giá trị lớn nhất nhưng đang dần chuyển mình. Những nhà đầu tư này, có lợi thế về tiếp cận quỹ đất, am hiểu thị trường…

Cơ hội M&A tại Việt Nam là nhiều, nhưng để thúc đẩy dòng vốn chảy vào thị trường này mạnh hơn, Việt Nam cần có thêm nguồn hàng tốt cho nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài, khi mà hiện tại, nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước dù đã cổ phần hóa, nhưng tỷ lệ sở hữu của Nhà nước vẫn ở mức cao và nhiều năm vẫn chưa tìm được nhà đầu tư chiến lược. Cùng với đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần minh bạch hơn về tình hình tài chính nói riêng và thông tin doanh nghiệp nói chung để nhà đầu tư có thể nắm bắt.

Một yếu tố không thể thiếu khác là hệ thống pháp lý liên quan đến đầu tư và hoạt động M&A cần được nhanh chóng hoàn thiện để tháo gỡ các rào cản về giới hạn sở hữu, quy hoạch, thuế… cho các giao dịch mua bán – sáp nhập doanh nghiệp, từ đó giúp thu hút nhiều hơn dòng vốn vào thị trường M&A Việt Nam.

Nguồn: Brandsvietnam